روزنامه اعتماد
1397/02/25
هم دلواپس هم شاكي
مرجان زهرانيكدام تريبون؟ فرقي نمي‌كند. تريبون نماز جمعه يا رسانه‌ها. بيانيه يا اظهارنظر؛ هدف مشترك است. حمله به دولت. حمله به دولت اولين مواجهه مخالفان داخلي در واكنش به خروج امريكا از برجام بود كه همچنان و پس از گذشت 7 روز همچنان ادامه دارد. آخرين اقدام خواسته خبرگان از روحاني است. بيانيه‌اي كه حالا تنها امضاي آيت‌الله احمد جنتي پاي آن ديده مي‌شود و البته دولت نيز به آن پاسخ داده و در اطلاعيه‌اي نوشت: «متاسفانه آنان كه بايد عذرخواه مواضع نادرست خود در گذشته باشند، طلبكارانه به دستاوردهاي ملي مي‌تازند و حاضر نيستند به اين سوال پاسخ دهند كه خسارت‌هاي تحريم ظالمانه بر ملت ايران چه ميزان بوده و براي پيش‌گيري به موقع از آن خسارت‌ها چه كرده‌اند؟»
بيانيه خبرگان يا رييس خبرگان؟
ماجرا از يكشنبه بعدازظهر شروع شد كه بيانيه‌اي منتسب به مجلس خبرگان رهبري بر روي خروجي پايگاه اطلاع‌رساني اين نهاد قرار گرفت. اين بيانيه در آغاز با عنوان «واكنش مجلس خبرگان به خروجي غيرقانوني امريكا از برجام» منتشر شد، بيانيه‌اي كه سه محور اصلي و... سه مخاطب داشت. در اين بيانيه برجام پيماني جمعي توصيف شد كه خروج هر يك از طرف‌ها از توافق به معناي نقض پيمان محسوب مي‌شود و در چنين شرايطي هيچ محدوديتي براي امريكا در جهت مانع‌تراشي بر سر راه ايران وجود نخواهد داشت. ضمن اينكه ماندن در چنين پيمان بين‌المللي بدون اخذ تضمين از اروپا به‌طور مسلم تضمين‌كننده منافع ملي نخواهد بود. در اين بيانيه مواضع اروپا در راستاي همراهي با ايران نوعي تقسيم كار آنان با امريكايي‌ها تعبير و خطاب به دستگاه ديپلماسي كشور تاكيد شده اگر تضمين‌هاي جدي از اروپاييان گرفته نشود «خروج از برجام، تكليف شرعي و قانوني خواهد بود.»در بخش ديگري از بيانيه نيز نمايندگان مخاطب قرار گرفته و از آنان خواسته شده‌بود «هر چه سريع‌تر در خصوص نقض عهد امريكا، تصميمات لازم را اتخاذ كرده در خصوص قانون اقدام متناسب و متقابل دولت جمهوري اسلامي در اجراي برجام، پيگيري جدي را معمول دارند.»البته مهم‌ترين مخاطب اين بيانيه «حسن روحاني» بود. خبرگان از دولت خواسته بودند ضمن شكايت از دولت امريكا در مجامع حقوقي بين‌المللي، حسن روحاني به عنوان رييس‌جمهوري «صادقانه و با صراحت، نسبت به خسارت‌هاي وارده در برجام كه به خاطر عدم رعايت خطوط قرمز ترسيمي توسط رهبرمعظم انقلاب از جمله اخذ تضمين‌هاي لازم از 1+5 و نيز عدم رعايت اقدام متناظر و گام به گام، پديد آمد؛ از مردم عزيز ايران عذرخواهي كرده، تجربه توافق برجام را چراغ راه آينده قرار دهند.» انتشار اين بيانيه و درخواست عذرخواهي روحاني از مردم بازتاب گسترده‌اي داشت تا آنجا كه پايگاه‌هاي خبري در پي گفت‌وگو با اعضاي خبرگان اين سوال را مطرح كردند كه آيا همه اعضا از متن منتشر شده خبر داشته و اين بيانيه رسمي مجلس خبرگان رهبري است يا نه؟ پاسخ به اين پرسش منفي بود. برخي اعضاي خبرگان اساسا از محتواي آنچه به عنوان متن بيانيه مجلس خبرگان رهبري در واكنش به خروج امريكا از برجام منتشر شد اظهار بي‌اطلاعي كردند. آيت‌الله هاشم هاشم‌زاده هريسي از اعضاي خبرگان بود كه اظهار بي‌اطلاعي كرد. البته او تاكيد كرد «بيانيه رسمي خبرگان كه به نام مجلس خبرگان تلقي مي‌شود و رسميت هم دارد اين است كه مطلب يا مطالبي را بنويسند، در صحن اجلاس مطرح كنند، آنجا بررسي شود و به تصويب اكثريت برسد؛ هر وقت به تصويب اكثريت رسيد بيانيه رسمي مجلس خبرگان رهبري محسوب مي‌شود.» البته هاشم‌زاده هريسي يادآوري كرد كه خبرگان مي‌توان به انحاي ديگري نيز بيانيه صادر كند كه البته در اين شرايط بيانيه نبايد به نام مجلس خبرگان منتشر شود بلكه بايد به نام نمايندگان (اكثريت يا اقليت) منتشر شده و نام امضا‌كنندگان آن نيز مشخص باشد. در همين راستا روز دوشنبه پايگاه اطلاع‌رساني مجلس خبرگان عنوان اين بيانيه را تغيير داد و تيتر مطلب منتشر شده را «واكنش رييس مجلس خبرگان به خروج غيرقانوني امريكا از برجام» انتخاب كرد تا امضاي «احمد جنتي» در انتهاي بيانيه قرار گيرد.
كساني كه طلبكارانه به دستاورد ملي تاختند عذرخواهي كنند
دبيرخانه شوراي اطلاع‌رساني دولت صبح روز دوشنبه نيز بدون اينكه از واكنش مجلس خبرگان نامي برده شود اطلاعيه‌اي منتشر كرد. در اين اطلاعيه راهبرد اصلي دولت در جريان مذاكرات طولاني با شش كشور و اتحاديه اروپا، تامين منافع ملي نام برده‌شد كه در اين مسير هيچ يك از حقوق، توانايي‌ها و ظرفيت‌هاي راهبرد كشور مورد مذاكره و معامله قرار نگرفت، مسيري كه از منظر جهانيان يك دستاورد بي‌نظير در در عرصه ديپلماسي و صلح و امنيت منطقه‌اي و بين‌المللي توصيف شد. ششمين بند از اين اطلاعيه 8 بندي هم پاسخي به خواسته‌اي بود كه روز يكشنبه از سوي آيت‌الله احمد جنتي مطرح شد. شوراي اطلاع‌رساني دولت در اين اطلاعيه نوشت «متاسفانه آنان كه بايد عذرخواه مواضع نادرست خود در گذشته باشند، طلبكارانه به دستاوردهاي ملي مي‌تازند و حاضر نيستند به اين سوال پاسخ دهند كه خسارت‌هاي تحريم ظالمانه بر ملت ايران چه ميزان بوده و براي پيش‌گيري به موقع از آن خسارت‌ها چه كرده‌اند؟» همچنين تاكيد شد «آنها هيچگاه حاضر نيستند از ناتواني خود در ارايه راه‌هاي جايگزين برجام سخن بگويند و صادقانه بابت رويكرد غلط و كارشكني‌هاي خود در روند پيشرفت كشور، از ملت عذرخواهي كنند. آنها در تعارضي آشكار، هم دلواپس حضور امريكا در برجام بوده‌اند و هم شاكي خروج امريكا از برجام. مديريت مسوولانه كشور، عرصه تناقض‌گويي نيست؛ بلكه نيازمند تصميم قاطع و عمل شجاعانه است.» البته بر اساس آنچه در اين اطلاعيه مورد تاكيد قرار گرفت طي مراحل مذاكرات و انجام توافق بود كه تماما «در چارچوب قانون اساسي، اختيارات و مسووليت‌هاي رييس‌جمهوري و مصوبات شوراي عالي امنيت ملي انجام شده است.» موضوعي كه در بيانيه خبرگان به عنوان عبور از خطوط قرمز رهبري توصيف و تفسير شده بود.
كدام تكليف شرعي؟!
يكي مهم‌ترين واكنش‌ها به بيانيه منتسب به مجلس خبرگان رهبري نامه علي مطهري بود. اين نماينده مجلس در نامه‌اي خطاب به آيت‌الله احمد جنتي پرسيد: «آيا تكليف شرعي دستگاه ديپلماسي را جنابعالي تعيين مي‌كنيد يا مقام رهبري؟ همچنين آيا تكليف قانوني دستگاه ديپلماسي را جنابعالي تعيين مي‌كنيد يا مجلس؟»او همچنين در اين نامه نوشت وظيفه مجلس خبرگان رهبري طبق قانون اساسي «گذشته از انتخاب رهبر در زمان خاص، نظارت بر بقاي شرط عدالت در مقام رهبري و نظارت بر دستگاه‌هاي زير مجموعه» اين مقام است و «ورورد به مسائلي مانند برجام و تعيين و تكليف براي رييس‌جمهوري و مجلس شوراي اسلامي است.»موضوعي كه در گفت‌وگوي هاشم‌زاده‌هريسي بر آن تاكيد شد و اين عضو خبرگان نيز گفت «طبق اصل 108 قانون اساسي، خبرگان فقط در حد خودش، اعضاي خودش و مسائل مربوط به خودش حق قانونگذاري دارد كه حتي به تاييد شوراي نگهبان هم نياز ندارد. اما خارج از خودش نمي‌تواند قانونگذاري كند؛ قانون تلقي نمي‌شود و الزام‌آور هم نيست.»
تضعيف دولت و چند سوال
مخالفان برجام همان كنش‌ها و واكنش‌هايي را دارند كه پيش از تصويب داشتند. همراهي و همنوايي تندروهاي داخلي و خارجي در تضعيف دولت البته سوالاتي ايجاد مي‌كند. با توجه به جميع شرايط، خروج امريكا از برجام، احتمال بدعهدي امريكا و بحران‌هاي اقتصادي و اجتماعي داخلي آيا زمان ملامت دولت است؟ آيا مساله مردم عذرخواهي دولت از مردم است يا حل و فصل مشكلات توسط نهادهاي صاحب قدرت؟ آيا تضعيف‌كنندگان دولت در شرايط فعلي بر اين امر واقف هستند كه اين روند به نفع نظام و مردم است يا به ضرر كشور؟
سایر اخبار این روزنامه
سفارت خون
مهمترين‌چالش‌هاي پيش‌روي كشور چيست ؟
نكبت يا روز استقلال؟
هم دلواپس هم شاكي
جغرافياي تورم در ايران: نرخ تورم 18 استان كشور زير 8 درصد است
گزارشي از وضعيت مجتمع دانشگاهي 700 ساله تبريز : ربع رشيدي، در پيچ و خم مصوبات مديران
ماشين آدم‌كشي
مهاجران چگونه برمي‌گردند؟
برجام؛ هدف يا وسيله
مديريت با شهروندان
لزوم توجه به سواد آماري
تضمين اروپا چيست؟
